Pazientea, 38 urteko gizon siriarra, Siriako gerran zauritu zuten 2012an, eta 2023ko otsailean iritsi zen Donostiara errefuxiatu gisa, jaiotzetiko kardiopatiaren diagnostiko zalantzagarri batekin.

Pazientea bihotzean zauritu zuten Siriako gerran 2012an izandako bonbardaketa batean. 28 urte zituen. Larri zaurituta eraman zuten Siriako ospitale batera. Geroago, Libanora ihes egin zuen, eta, ondo ez zegoenez, ospitale batera joan zen. Han ebakuntza egin behar ziotela esan zioten, baina arrisku handiko kirurgia zela eta hil zitekeela esan zioten. Gainera, familiarekin kontsultatzeko gomendatu zioten, eta kirurgiak 20.000 dolar inguruko kostua zuela jakinarazi zioten. Halaber, jaiotzetiko lesioa zela adierazi zioten, eta ez zuten lotu bonbardaketaren zauriarekin.

Pazientea 2023ko otsailean iritsi zen Donostiara, eta aitortzen du Libanon operatu ez bazen dirua ez zuelako izan zela, eta, gainera, kirurgiatik bizirik irauteko % 10eko probabilitatea baino ez ziotelako eskaintzen. Nazio Batuen programan izena ematea erabaki zuen, eta horrela lortu zuen herrialdetik irtetea, premiazko arreta medikoa behar baitzuen, eta Espainiara etorri zen, familiarekin batera, nazioarteko babes-programa baten barruan.

Bere kasua Ignacio Gallo bihotzeko zirujauak buru duen Policlínica Gipuzkoako kirurgia kardiobaskularreko zerbitzura iritsi zenean, deigarria iruditu zitzaien pazienteak zuen sintomatologia. Ebakuntza zuzendu zuen zirujauak, Alberto Saenzek, adierazten duen bezala, “argi zirudien sintomatologia bonbardaketarengatik sortu zela, horregatik harritu gintuen jaiotzetiko lesio bat zela esateak, eta laster ondorioztatu genuen fistula traumatiko bat zela. Ez da ohikoa eta zaila da kirurgiarik gabe bizirik irautea”.

Pazientearen kasua erradiologo interbentzionistek, hemodinamistek, kardiologoek eta bihotzeko zirujauek osatutako diziplina anitzeko batzorde batek aztertu zuen. Hasiera batean, teknika perkutaneoen bidez gutxieneko tratamendu inbaditzaile bat balioetsi zen, balizko arriskuak baloratuz, eta, azkenik, “hoberena bihotz zabaleko kirurgia zela erabaki genuen”, dio Alberto Sáenz zirujauak.

Nola da posible hainbeste urtez iraun izana?

Ezohiko kasua zen, izan ere, pazientearen bihotzak bere funtzioa mantendu ahal izateko erabiltzen zuen odol-bolumena hirukoiztu egin behar baitzuen, odolaren zati handi bat zauriaren zulotik ihes egiten baitzion. Ebakuntzarik egin izan ez balitzaio, “iritsiko zen une bat non gizon honek bizitzeko izugarrizko muga zailtasunak izango zituena, urte hauetan guztietan asko sufritu behar izan baitu”, dio Alberto Sáenz bihotzeko zirujauak.

Metrailak aorta hautsi zuen -dio Ignacio Gallo Policlínica Gipuzkoako bihotzeko kirurgiako zerbitzuburuak-, eta kasu honetan sinestezina da Jainkoaren behatz bat balitz bezala, apurtutako espazio hori gainjarri egin zela toraxaren barruko egiturekin, eta horiek mirariz estali zutela zauria denbora guzti horretan, orain arte bizirik iraun ahal izatea erraztuz”.

Azterketa medikoek, eco-TT bat eta AngioTAC bat barne, aorta-arkuaren mendeko fistula arteriobenoso bat eta zainetako dilatazioen sare konplexu bat erakutsi zituzten. “Fistularen ondorioak bihotzaren handitzea dira, odola leku desegoki batetik iristen ari delako bihotzera, eta hortik dator bere bi bentrikulu kardiakoen dilatazioa. Bereziki deigarria zen jugularraren dilatazioa, lepoa heren bat handiagoa baitzen eta taupadak ikusten baitziren”, dio Alberto Sáenz bihotzeko zirujauak.

Operazioaren konplexutasuna fistularen kokapenean, aorta-arkuaren eta ezkerreko karotidaren inguruko zain-egituren hazkunde esanguratsuan zegoen.

Erronka horiek gainditzeko, Policlínica Gipuzkoako kirurgia kardiobaskularreko zerbitzuak Biogipuzkoako 3D inprimaketako diziplina anitzeko plataformaren laguntza izan du. Plataforma horrek pazientearen bihotzaren eredu anatomiko bat sortu zuen hiru dimentsiotan, azterketa diagnostikoetako hiru dimentsioko irudietatik lortua, abordatze kirurgikoaren estrategiaren prestaketa erraztuz.

“Salbuespenezko kasua zen -dio Ignacio Gallo bihotz zirujauak-, eta bizirik irteten direnal gutxi baitira. Horregatik erabaki zen berme guztiekin operatzea, hipotermia sakonarekin, gorputzez kanpoko zirkulazioarekin, bizi-organo guztien funtzionamendua bermatzeko: garuna, gibela, giltzurrunak. Aorta irekitzea, fistula aurkitzea, ixtea eta alderantzizko bidea egitea zen kontua, pazientea suspertu eta dena ondo doala ikusi arte”.

Kirurgia urtarrilaren 18an egin zen. Kirurgia zuzendu zuen zirujau kardiobaskularrak, Alberto Sáenz doktoreak, baieztatu du gorputzez kanpoko zirkulazioaren bidez egin zela, pazientearen hipotermia sakonarekin eta zirkulazio-geldialdiarekin anterogradaren perfusioaren pean. Ebakuntzan, aorta-arkua ireki zen ezkerreko karotidaren oinarriraino, eta aorta-arkua eta zain-enborreko fistula arteriobenosoa zuzenean itxi ahal izan zen.

Zortzi ordu iraun zuen kirurgiaren ondoren, pazientea Zainketa Intentsiboetako Unitatera eraman zuten. Han egon zen behaketan lehen 48 orduetan, eta, ondoren, ospitalizazio-solairura eraman zuten. Ebakuntza osteko bilakaera oso positiboa izan da, eta pazienteari urtarrilaren 25ean eman zitzaion alta.

Alberto Sáenz bihotzeko zirujauak kasu honen bitxikeria azpimarratu du: “jakina, zailtasun honetako eta gehiagoko kirurgiak egin ditugu, baina zaila da duela gutxi horrelako fistulak ikustea, gerrako zauriei lotuagoak daudelako”.

Ignacio Galloren hitzetan, “Pazienteak hilabete gutxiren buruan berreskuratuko du bihotzeko funtzioa eta bihotzak bere jatorrizko tamaina berreskuratuko du, beraz, bizitza normala egin ahal izango du”. Pazienteak berak aitortzen du: “alde handia nabaritzen dut eta askoz hobeto nago; orain, nire emazteari eta hiru seme-alabei bizitza duina emateko lan egin ahal izatea da nire ametsa”.