Denbora gehiago jasan dezakegu jan eta edan gabe, lo egin gabe baino. Atseden hartzea ezinbestekoa da osasunerako; izan ere, egiaztatuta geratu da bizitza osoan zehar ohitura txarrak edo lo falta dituen pertsonaren ongizateari zuzenean eragiten diola, patologia ezberdinak eta bihotz-gaixotasunak jasateko arrisku handiagoa daukatelako. Horregatik, garrantzitsua da haurrek atsedenerako ohitura onak har ditzatela. “Haurrek gaur egun behar dutena baino gutxiago lo egiten dute, eta ez gara ohartzen haien garapen kognitiboari eragin diezaiokeela horrek” ziurtatu du Poliklinika Gipuzkoako Ana Arena neurofisiologoak.

Atsedena ezinbestekoa da beste batzuen artean funtzio biologikoak, neurologikoak, hormonalak eta immunologikoak berreskura ditzagun. “Gaizki lo egiteak epe motzean eguneko logalea, kontzentratzeko zailtasuna eta gogo-aldartearen asaldura eragin ditzake, eta hori kroniko bihurtzen bada, depresioa, sexu-arazoak, oroimen-asaldura, immunitate-sisteman akatsak edo gizentasuna eragin ditzake” azaldu du Arena doktoreak, eta zenbait jarraibide eman ditu udan hobeto lo egiteko: “Garrantzitsua da lo-erritmo erregularra mantentzea, antzeko orduan esnatzea eta oheratzea, eta logelan tenperatura atsegina edukitzea, 19 bat gradu, eta zaratak ekiditea edo kaferik ez hartzea lotara joan baino sei ordu lehenago ere bai”.

Loaren patroi ezberdinak daude haren eraginkortasuna eta ohiturak ikusita: “gutxi lo egiten duena” (7 ordu baino gutxiago), “asko lo egiten duena” (9-10 ordu artean), “goizekoa” (goiz oheratzen eta esnatzen da) eta “arratsaldekoa” (oso berandu oheratzen eta esnatzen dena). 7 eta 9 ordu artean lo egiten dutenak “loti normalak” dira, eta helduen gehiengoak biltzen ditu.

Siesta bai, baina ez gehiegi

Siestaren garaian gure gorputzak eta buruak eguneko atzera-aurreretatik deskonektatzen dute, argitasun eta energia handiagoarekin berrartzeko. “Siesta gomendagarria da, baina 20-30 minutukoa gehienez ere, eta jan ostean egin beharko litzateke” azaldu du espezialistak. Haurrei dagokienez, Arena doktorearen ustez oso garrantzitsua da adin bakoitzera egokitzea: “Haurrek 3-5 urtera arte siesta egin behar dute haien lo normalaren banaketaren parte delako. Adin horretatik aurrera haur bakoitzaren araberakoa da, horregatik kasu bakoitza indibidualizatu behar da, eta siestaren iraupena erregulatu, gaueko atsedenari kalterik egin ez diezaion”.

Loaren desorekak

Poliklinika Gipuzkoako Loaren Unitateak atsedenarekin zerikusia daukaten patologia ezberdinak tratatzen ditu, eta patologia horiek oso ezberdinak izan daitezke. “Loarekin zerikusia daukan gaixotasun bat izateko alerta-sintomarik nagusienak hauek dira: goizeko logura eta ordu asko lo egiten duten gaixoek atseden onik ez izatea; zurrunga bizia edo arnasketa-etenaldiekin; eta ohiz kanpoko jarrerak loaldian; haluzinazioak esnatzean, ezinbesteko siestak egoera desegokietan; hanketako mina eguneko azken orduan eta ohean, etab.”. Era berean, haurren alerta-zeinuak hauek dira: zurrungak, arnasketa-etenaldiak, gaueko edo eguneko jarrera-asaldura logurarekin eta hiperaktibitatearekin txandakatuta, amigdaletako hipertrofia eta gauez maiz esnatzea.

Tratamenduei dagokienez, neurologoak azaldu du “sendagai hipnotikoak direla loezina tratatzeko lehenengo aukera. Loezinaren kausa bilatu behar da, eta, hasteko, kausa hori tratatu, loaren ohiturak baloratu eta diagnostiko eta tratamendu indibidualizatua egin”, eta honela amaitu du esanaz: “Gaixoaren laguntzarekin loaren arazo gehienak konpon daitezke, eta denok lor dezakegu hobeto lo egitea”.