“Garrantzitsua da osteoporosiak eragindako ornoen hausturak prebenitzea, garaiz detektatzea eta lehenbailehen tratatzea; izan ere, kontsultan ikusten ari gara osteoporosiak eragindako ornoen hausturak gero eta ohikoagoak direla, batez ere 50 urtetik gorako emakumeen kasuan”.

Osteoporosiak eragindako ornoen hausturak gero eta ugariagoak dira herritarren artean, batez ere menopausia osteko emakumeen artean. Minik ematen ez duen gaixotasun batek eragindako lesioak dira, ez du abisatzen eta askotan haustura eragin ondoren detektatzen da. Policlínica Gipuzkoako bizkarrezurrean aditua den Gastón Camino traumatologoak gaitz hori aitortzeko, tratatzeko eta prebenitzeko gakoak aztertu ditu, gaitz hori dutenen bizi-kalitateari modu isilean eragiten baitio.

Espainiako Erreumatologia Elkartearen ‘OsteoSER’ azterlanaren arabera, 50 urtetik gorakoen %10,7ak osteoporosia du, eta prebalentzia handiagoa da emakumeen artean (%18,6) gizonen artean baino (%2,6). “Osteoporosiak giza gorputzeko hezur-masaren kalitatea eta kantitatea pixkanaka hondatzea dakar. Narriadura horrek balio kritikoa duenean, haustura-arriskua nabarmen handitzen du”, azaltzen du Caminok.

“Osteoporosiak eragindako hausturarik ohikoenak ornoetakoak dira, baina aldakakoak eta eskumuturrekoak ere ohikoak dira. Kezkagarriena da gaixotasun hori isila dela, ez duela minik edo sintomarik sortzen haustura bat agertu arte. Horregatik, askotan oharkabean pasatzen da urteetan zehar”, azpimarratu du Policlínica Gipuzkoako bizkarrezurrean aditua den Gastón Caminok.

Arrisku-faktore ohikoenak eta pazientearen profila

Osteoporosiari lotutako arrisku-faktore nagusien artean daude adina, menopausia-ostea eta nutrizio-gabezia batzuk, hala nola D hipobitaminosia. “D bitaminaren maila txikia izateak asko laguntzen du osteoporosiaren garapenean”, adierazten du espezialistak. 

Bizkarrezurreko hausturak dituen pazientearen profil ohikoenari dagokionez, Policlínica Gipuzkoako traumatologoak argi dauka: “50 urtetik gorako emakumeak dira, menopausiaren ondoren, esfortzu arin baten ondoren min akutua sentitzen dutenak. Osteoporosia oso infradiagnostikatuta dago, eta askotan lehen haustura baten ondoren detektatzen da”, ohartarazten du.

Beste haustura mota batzuetan ez bezala, osteoporosiak eragindako orno-hausturak ez dira traumatismo handien ondorio izaten. “Egia esan, ornoaren kolapsoa edo zapalketa da, egitura trabekularra ahulduta duelako. Eguneroko ekintzengatik gerta daitezke, hala nola, pisu moderatua altxatzeagatik, altzari bat mugitzeagatik edo eztul handia egiteagatik. Kasurik larrienetan, berez ager daitezke”, deskribatzen du Caminok. 

Lehenengo tresna diagnostikoa erradiografia sinplea da, ornoen forman edo altueran aldaketak identifikatzea ahalbidetzen duena. “Zalantzak daudenean edo haustura berria den baieztatu nahi dugunean, erresonantzia magnetikoa erabiltzen dugu. Teknika honek ornoan edema dagoen erakusten digu, hau da, hantura, eta haustura akutua edo azpiakutua den zehazten laguntzen digu”, adierazten du traumatologoak.

Tratamendu kontserbatzailea eta ornoen handitze-teknikak

Osteoporosiak eragindako ornoetako haustura gehienak modu kontserbadorean tratatzen dira: atseden erlatiboa, minaren kontrola eta zaintza medikoa. Hala ere, paziente batzuek ezin dute mina medikamentuekin kontrolatu, eta kasu horietan teknika kirurgiko minimoki inbaditzaileak erabiltzen dira.

“Ornoen handitze-prozedurek, hala nola ornoplastiak edo zifoplastiak, zauritutako ornoa egonkortzeko aukera ematen dute, zementu kirurgikoa sartuz. Ebakuntza-gelan egiten dira, anestesia orokorrarekin edo lokalarekin, eta anbulatorioak edo ospitaleratze-gau batekoak izan daitezke”, zehazten du Caminok.

Ornoplastia edo zifoplastia: zein da desberdintasuna?

Bi prozedurek ornoa egonkortzea dute helburu, baina zifoplastiak beste urrats bat eskaintzen du. “Ornoplastia izan zen garatu zen lehen teknika. Zementu kirurgikoa zuzenean sartzen da ornoan kanula baten bidez”, azaltzen du espezialistak.

“Zifoplastian, zementua sartu aurretik, baloi bat erabiltzen da kolapsatutako ornoaren altuera partzialki lehengoratzeko. Ondoren, espazioa zementuz betetzen da, banaketa uniformeagoa egiteko eta biomekanika hobetzeko”.

Haustura tratatu ondoren, helburua oinarrizko gaixotasunari heltzea izango da. “Funtsezkoa da osteoporosia tratatzea, haustura berriak saihesteko. Arazoaren jatorrian eragiten ez bada, pazienteak bere burua hausten jarraitzeko arriskua du”, ohartarazi du.

Prebentzioa: osteoporosia geldiarazteko gakoa

Osteoporosiaren prebentzioak ohitura osasungarrien konbinazioa eta jarraipen medikoa barne hartzen ditu. “Lehenik eta behin, dentsitometria baten bidez osteoporosiaren larritasun-maila ezagutu behar da. Odol-analisiak ere egiten ditugu metabolismo fosfokalzikoa eta D bitamina-mailak baloratzeko”, adierazten du Caminok.

Gaixotasun isila, baina prebenigarria

Osteoporosiak ez du abisatzen, baina ondorioak oso larriak izan daitezke. Ornoetako hausturek mina eta bizi-kalitatearen galera eragiteaz gain, haustura horiek jasaten dituztenen autonomia larriki mugatu dezakete. Aurrerapen mediko eta kirurgikoei esker, eta detekzio goiztiar batekin, posible da horiek modu eraginkorrean prebenitzea edo tratatzea. Gakoa da espezialistarengana jotzea edozein alerta-zeinuren aurrean.