Euskal Autonomia Erkidegoko biztanleen erdiek lo egiteko arazoak dituzte, Eusko Jaurlaritzako Osasun Sailak berriki egindako ikerketa baten arabera. Arrazoi nagusiak gizonen apnea eta emakumeen insomnioa dira.

Policlínica Gipuzkoako Loaren Unitateko neurofisiologoak, Segundo Ramirezek, honako hau adierazten du: “loa bizitzarako oinarrizko funtzioa garrantzitsua da, eta aitortzen du pertsona bakoitzak ordu jakin batzuk egin behar dituela lo ondo egoteko, eta ez direla nahitaez berdinak izan behar guztientzat”. Azpimarratzekoa da “loaren higiene-praktika jakin batzuk mantentzeak duen garrantzia, modu osasuntsu eta naturalean kontziliatzea lortzeko, adibidez, azken ordura arte lanean ez egotea, eta pixkanaka deskonektatzen joatea loaren etapa prestatzen joateko eta insomnioa ez agertzeko”. Halaber, “20 edo 30 minutuko siesta konpontzaile bat gomendatzen du, atseden hartzeko eta arratsaldean biziago egoteko, atseden gehiago hartzeko eta funtzionalagoak izateko”.

Euskal Autonomia Erkidegoko Osasun Sailak 2024ko uztailean argitaratutako azterlan baten arabera, Euskal Autonomia Erkidegoko helduen %46ak lo egiteko arazoak ditu, eta, batez ere, lo egin ezina da arazoaren arrazoia emakumeen kasuan, eta loaren apnea gizonen kasuan.

Loaren apnea buxatzailea

Policlínica Gipuzkoako neurofisiologoaren hitzetan, “loaren buxadura-apnea da kontsultan gehien ikusten duguna, biztanleria helduaren ia %4ri eragiten dio, ohikoagoa da gizonengan, eta, egia esan, ez da ezagutzen zer funtsezko mekanismotik sortzen den”.

Uste da muskulatura orofaringeoaren arazo neuromuskularra izan daitekeela kausa, eta ez dakigu zergatik erlaxatzen den gehiegi paziente horien artean. Eta muskulatura hori erlaxatzean, arnasbidea kolapsatu egiten da, eta oxigeno gutxiago sartzen da.

Horrek esnatzea eragiten du; askotan, pazientea konorterik gabe egoten da lo dagoen bitartean, eta, horren ondorioz, garunak aireztapen-sistema martxan jartzen du berriro. Gertatzen dena da, fenomeno hori gauez askotan errepikatzen bada, burmuina lo baino gehiago arnasa hartzea pentsatzen ari dela eta ez dugula lo konpontzailerik, eta horrek epe laburrean gehiegizko nekea, nekea, kontzentrazio falta, suminkortasuna eta, epe ertainera, hipertentsioa bezalako beste sintoma batzuk agertuko dira, istripu iskemiko bat izateko aukera gehiago; eta epe luzera, jakina da hipoxemia tumoreak edo dementzia sortzeko aukerarekin lotuta dagoela. Horregatik guztiagatik, nahiko nahasmendu larritzat jotzen dugu, eta komeni da diagnostikatzea eta tratatzea.

Segundo Ramirezek dioenez, “loa oztopatzen duen apnea-arazo bat duten pertsonentzako tratamendurik ohikoena aire-konpresore txiki bat da, CPAP (Continuous Positive Airway Pressure) izenekoa, eta pazientea lotarako oheratzen denean jartzen den maskara bat darama, arnasbidean presiozko airea eskaintzen duena. Oso eraginkorra da, baina aparatuarekin lo egin behar da”.

Policlínica Gipuzkoako neurofisiologoak aitortu duenez, “beste paziente batzuentzako beste gailu batzuk ere badaude, eta pertsona bakoitzarengan baloratu behar dira”. Nolanahi ere, paziente horientzat gomendatzen du “ahoz gora lo ez egitea, batez ere jarrera-apnea duten pazienteei, jarrera horretan mihiaren oinarria atzerantz erortzen baita eta apnea gehiago eragiten baititu”.

Apnea buxatzailea nagusiagoa da gehiegizko pisua duten edo arnasbideetan asaldurak dituzten pertsonen artean. Hala ere, Policlínica Gipuzkoako neurofisiologoak gomendatzen du zurrunga disarmonikoa duen eta pazienteak loak irauten duen bitartean arnasa hartzeari uzten dion kasu baten aurrean espezialista batengana jotzea, loaldian zer gertatzen ari den baloratu dezan.