“Haurdun dauden emakumeen %1ek, gutxi gorabehera, izaten du infekzio primario hori, eta horietatik hirutik batek transmititu diezaioke birusa fetuari”, azaltzen du Santiago Novoak, Policlínica Gipuzkoako ginekologoak.

Zitomegalobirusa (CMV) da sortzetiko infekziorik ohikoena, eta, maiz gertatzen den arren, oraindik ere oso ezezaguna da. “Ametatik fetuetara gehien transmititzen den birusa da, eta sortzetiko entzumen-galeraren kausa nagusia da”, ohartarazten du Santiago Novoak, Policlínica Gipuzkoako ginekologoak.

Kalkuluen arabera, sortzetiko gorreria kasuen %20-25ek dute jatorria CMVean. Kopuru hori bereziki garrantzitsua da, kontuan hartzen badugu haurdun dauden emakume gehienek ez dakitela nola prebenitu daitekeen.

Zer da CMVa eta zergatik da garrantzitsua haurdunaldian?

Zitomegalobirusa herpesbirusen familiakoa da, eta biztanle gehienetan dago. Izan ere, pertsona askok bizitzan zehar hartzen dute, jakin gabe; izan ere, birusa inaktibo egoten da, eta ez die sintoma nabarmenik eragiten pertsona osasuntsuei. Arazoa sortzen da haurdun dagoen emakume batek lehen aldiz harrapatzen duenean eta fetuari plazentaren bidez transmititzen dionean.

“Arrisku handiena haurdunaldiaren lehen hiruhilekoan amak birusa hartzen duenean gertatzen da. Haurdun dauden emakumeen %1ek, gutxi gorabehera, izaten dute infekzio primario hori, eta horietatik hirutik batek transmititzen dio birusa fetuari”, azaldu du ginekologoak. Kutsatutako haurren artean, bostetik batek osasun-arazoak izango ditu epe laburrean edo luzean.

Birus isila 

CMVa gorputzeko jariakinekin (listua, gernua, odola, amaren esnea, jario genitalak eta abar) kontaktu zuzena izanez transmititzen da, eta erraz kutsa daiteke haur txikiak dauden inguruetan, hala nola haurtzaindegietan edo etxean bertan. “Horregatik, haur txikiak dituzten edo haurren inguruan lan egiten duten haurdunek kontu handiz ibili behar dute”, ohartarazten du Santiago Novoak.

Helduetan, infekzioa sintomarik gabekoa edo oso arina izaten da, mononukleosi baten antzekoa: sukarra, nekea, eztarriko mina, sarpullidoa edo gongoilen hantura. Horren ondorioz, emakume askok ez dakite harrapatu dutenik, eta horrek fetuarentzako arriskua areagotzen du garaiz detektatzen ez bada. 

Ondorioak jaioberriengan

Sortzetiko CMVaren ondorioak hauek izan daitezke: entzumen-galera neurosentsoriala (nahiz eta jaiotzean sintomarik ez izan), ikusmen-arazoak, garapenaren atzerapenak, garun-paralisia, ikasteko zailtasunak eta, muturreko kasuetan, heriotza. 

“Kezkagarriena da ageriko zeinu klinikorik gabe jaiotzen diren haur askok entzumen-galera izaten dutela hilabete edo urte batzuk geroago. Horregatik da hain garrantzitsua kontzientziazioa, diagnostikoa eta prebentzioa”, Policlínica Gipuzkoako ginekologoak.

Diagnostikatu eta tratatu daiteke?

Nahiz eta gaur egun ez den egiten zitomegalobirusaren baheketa sistematikorik haurdun dauden emakume guztietan, oraintsuko azterlanak ikuspegi-aldaketa bultzatzen ari dira. “Gero eta ebidentzia gehiago dago infektatutako haurdunentzako tratamendu goiztiar batek fetuarekiko transmisioa murriztu eta kalteak minimiza ditzakeela”, azaldu du Santiago Novoak.

Diagnostikoa odol-analisi baten bidez egiten da, eta infekzioa detektatuz gero, amniozentesia, ekografia espezifikoak edo erresonantzia magnetikoak erabil daitezke balizko kalteak baloratzeko. Beharrezkoa izanez gero, valaciclovir bidezko tratamendu antibirala agintzen da, transmisio-arriskua edo haurtxoaren sekuelen larritasuna murrizteko.

Prebentzioa: higienean dago gakoa 

Txertorik ez dagoen eta baheketa unibertsala ez den testuinguru batean, prebentzioa funtsezkoa da. Ginekologoak gogorarazi duenez, “CMVa ez kutsatzeko neurri nagusia oinarrizko higiene-jarraibideak betetzea da, batez ere haurdun dauden edo haurdun geratzeko asmoa duten emakumeen kasuan”.

Gomendio nagusien artean:

• Ez partekatu elikagaiak, edariak eta tresnak haur txikiekin.
• Ez eman ahotik gertuko musurik haurrei.
• Eskuak maiz garbitu urarekin eta xaboiarekin, gutxienez 15 segundoz.
• Haurren listuarekin edo jariakinekin kontaktuan egon daitezkeen gainazalak eta objektuak garbitu eta desinfektatu.
• Babesa erabiltzea eta higienea zorroztea harreman intimoetan ere. 

“Higiene on batek aldea markatu dezake. Policlínica Gipuzkoan emakumeak beren ginekologoari haurdun dauden edo planifikatzen ari diren galdetzera animatzen ditugu, batez ere haur txikiekin harremanetan badaude”, ondorioztatu du Santiago Novoak.